መን ንመን’ዩ ከድሕኖ?

ፖለቲካ ኢትዮጵያ፡ ካብ ዓመታዊ ናብ ዕለታዊ ምቅይያር ዝረኣዮ ዓውዲ ምልውዋጥ፥ ዓውዲ ፍርሒን ራዕዲን ዓውዲ መን ንመን’ዩ ክቐትሎ፡ ዓውዲ ጽባሕከ እንታይ ክመጽእ እዩ: ናብ ዝበሃል ኩነታት ወሪዱ ኣሎ። ብፍላይ ድሕሪ ሞት ሃጫሉ፡ እታ ንቀ/ሚ ኣብይ ኣሕመድን፡ ምስቲ ዝመጸሉ ማሕበረሰብ ኦሮሞ ተሪፋ ዝነበረት ፈትሊ ተበታቲኻ፡ እቲ ኣብ ኢትዮጵያ ብብዝሑ ብቐዳማይ ደረጃ ዝስራዕ ህዝቢ ቀዳማይ ጸላኢኡ ባዕሉ እቲ ወዲ ኦሮሞ ምዃኑ ተቖጺሩ፡ ኣብ ምሉእ ዓለም ዝርአ ዘሎ ኣንጻር መሪሕነት ኣብይ ዝግበር ዘሎ ናይ ህዝቢ ተቓዉሞን ኣብ ክልል ኦሮሚያ ዝተራእየ ናዕብን ህያዋን መሰኻኽር እዩም። ብፍላይ ምእሳር ፍሉጣት ፖለቲከኛታት ኦሮሞን ምዕጻው ናይ ኦሮሞ ተለቪዥንን ስዒቡ፡ ዶ/ር ኣብይ ቀንዲ ጸላኢን መጽነቲ ህዝቢ ኦሮሞ ምዃኑ ብግልጺ ከም-ምእዋጅ ተቖጺሩ፡ ህዝቢ ኦሮሞ ምስ ኣብይ ሕቖን ከብዲን ኮይኖም ይረኣዩ ኣለዉ። ቀ/ሚ ኣብይ ካብ ፍቱውን “ናይ ኢትዮጵያ ሙሴ”ን ኣብ ሓጺር እዋን ንምንታይ ናብዚ ኣንጻሩ ዝቐንዐ ናይ ሚሊዮናት ተቓዉሞ ከምዝበጽሐ፡ ርእሱ ዝኸኣለ ትንታነ ስለዘድልዮ ነዚ ጎሲና፡ ካብዚ ኣትይዎ ዘሎ ወጥሪ ንምውጻእ ምርኩስ ክኾንዎ ኢሉ ዝወስዶም ዘሎ ስጉምቲታት ንርአ።

ከምቲ ተንተንቲ ዝብልዎ፡ ዶ/ር ኣብይ ኣብዚ እዋን ንምልእቲ ኢትዮጵያ የመሓድራ ኣሎ ኢልካ ምዝራብ ዘይከኣል እዩ። ይትረፍ ናብታ ሕጂውን ኣብትሕቲ ኢትዮጵያ ትመሓደር ክልል ትግራይን ካልእ ከባቢታት ኢትዮጵያ ከም መራሒ ክኸይድ ይትረፍ፡ ነቲ ናይ ካቢነን ካልእ ኣገዳሲ ኣኼባታት እኳ ኣብ ቤተ መንግስቱ ኣብ ዘሎ ኣዳራሽ ምግባርን፡ ኣብኡ’ውን እንተኾነ ጥይት ዘይበስዖ ወተሃደራዊ ክዳን ክለብስ ከምእተራእየ ይዝረብ። ኣብ ኢትዮጵያ ዝኸይድ ዘሎ መትሓዝን መጨበጥን ክርከቦ ዘይከኣል ፖለቲካዊ ፎርኖ፡ ንምዝሓልን መውጽኢ ንምንዳይን ዶ/ር ኣብይ ሰለስተ መዕቆቢ ሃሰው ንኽብል ገለ ጎስጎስቲ ክምሕጸንዎ ተሰሚዖም ጥራይ ዘይኮነስ ብተግባር ፈጺምዎ እዩ። እቲ ሓደ ልዳት መራሒ ኤርትራ ምኹሕኳሕ ክኸውን’ከሎ እቲ ካልኣይ ድማ ነቲ ሸለል ኢልዎ ዝነበረ ጉዳይ ግድብ ህዳሰ ምብርባርን ከምኡ’ውን ምስ ግብጺን ምስ ህወሓትን ዘሎ ባእሲ ምጉህሃርን እዩ። በዚ ድማ ድሮ እቲ ዉጥን ናብ ተግባር ተቐይሩ ንርእዮ ኣለና። ዝሓለፈ ሰሙን ዶ/ር ኣብይ ናብ ኤርትራ ከይዱ ምስ ኣቶ ኢሳያስ ከውደኽድኽን ክሳብ መዓስከር ሳዋ ምብጻሑ፡ ንኣቶ ኢሳያስ ‘ኣብ ግዜ ጭንቀይ ሓላውየይ ንስኻ ኢኻሞ ዑቕባኻ’ ዝበሎ ኮይኑ ይስመዓካ።

ዶ/ር ኣብይ ግና ኣብ ሓጺር እዋን ናብዚ ናይ ጭንቀት ኩነታትን እታ ዓባይ ሃገር ኢትዮጵያ ኣብዚ ክትወርድ ይግበኣ ኔሩዋዶ? ብዙሓት እቲ ዝነበረ ብህወሓት ዝምራሕ መንግስቲ ተኺልዎ ዝኸደ ፈንጂ እዩ ዝትኮስ ዝብሉ እንተዘይተሳእኑ’ኳ፡ ‘ኢትዮጵያን መራሒኣን ግና ኢድ ኣቶ ኢሳያስ ከተድሕን ካብ ምልማን ዝኸፍእ ነገር የለን’ ዝብሉ ኢትዮጵያዊያን ኣይተሳእኑን። ሃብታሙ ዝተባህለ ኣብ ኢትዮ360 ፖለቲካ ኢትዮጵያ ዝትንትን ሓደ ኣብነት ናይዞም ከምዚ ዝብሉ ስለዝኾነ ሎሚ ዝበሎ ከምዚ ዝስዕብ ይርከቦ፡

“ናይ ኢትዮጵያ መሪሕነት ኣብ ጂኦ ፖሎቲካ ቀርኒ ኣፍሪቃ ኣዚዩ ኣንቆልቂሉ ኣሎ። ሎሚ ናይቲ ዞባ ፖለቲካ ዝመርሖ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ኮይኑ ኣሎ። ኣብ ዝሓለፈ እዋን በቲ ኢትዮጵያ ትኽተሎ ዝነበረት ፖሊሲ ካብ ናይ ፖለቲካ ጸወታ ወጻኢ ኮይኑ፡ ፖለቲካ ኤርትራ’ኳ ክመርሕ ኣብዘይክእለሉ ደረጃ ወዲቑ ኔሩ። ሕጂ ግና እታ 110 ሚልዮን ህዝቢ ዝሓዘት ኢትዮጵያ፡ ኣብ ኢሳያስ ወዲቓስ፡ ምስ ሱዳን ዘተዓርቓ ኢሳያስ፡ ምስ ግብጺ ዘተዓርቓ ኢሳያስ፡ ምስ ጂቡቲ ዘዘራርባ ኢሳያስ ኮይኑ ኣሎ። ዋላ ነቲ ናይ ዉሽጢ ኢትዮጵያ ሰላም ከይተረፈ፡ ናይ ኢትዮጵያዊያን ስነ ልቦና ከይተረፈ ናብ ዘፍርሕ ኩነታት ዝደፍእ ኩነታት ፈጢሩ ኣሎ። ምኽንያቱ ኣብ ዉሽጢና ሽግር እንተ ኣጋጢሙና ኢሳያስ ከድሕነና እዩ ዝብል ናይ ድኹም ኣመለካኽታ ገዛኢ ሓሳብ ኮይኑ ቀጺሉ ኣሎ።” ብምባል ድሕነት መራሒን ብዓባያ ኢትዮጵያን ኣብ ኣቶ ኢሳያስ ከምዝወደቐ ገሊጹ።

እቲ ዝፈልሕ ዘሎ ፖለቲካ ኢትዮጵያ ንፖለቲካ ኤርትራ ብቐጥታን ብተዘዋዋርን ይጸልዎ ከምዘሎ ዝፍለጥ እዩ። እቲ ብደምበ ተቓዉሞ ፖለቲካ ኤርትራ ከም ኣራዊት ዝፍራሕ ዝነበረ ዝምድና ምስ ህወሓት ዓቢ ኣጀንዳ ኮይኑ ጥራይ ዘይኮነስ፡ “ክንዕወት እንተኾይና ንወያነ ሒዝካ’ዩ” ክሳብ ምባል ዝተበጽሐ’ዩ ዝመስል። ብፍላይ ተጋዳላይ መስፍን ሓጎስ ናብ ትግራይ በጺሑ፡ ብወግዒ ድማ “ከም ሰብ ናብ ኢትዮጵያ ንኸይከይድ ዝኽልክለኒ ነገር የለን። ኣብኡ ከይድካ ክትሰርሕ ክትክእል ኣሎካ። ብናይ ኤርትራዊ ውሳኔን፡ ብናይ ኤርትራዊ መደባት፡ ክትገብር ክትከይድ ክትከእል ኣለካ። እዚ ማለት ካብ ኢትዮጵያ ሓገዝ ምቕባል ኣየድልን ማለት ኣይኮነን። የድሊ እዩ! ብዙሕ ዝኣሰስረና ፈትልታት ኣሎ” ምባሉ፡ ብገለ ወገናት ደገፍ ብገለ ድማ ጥርጣረን ስግኣትን ፈጢሩ ኣሎ።

ብወገን ህወሓት ዝረአ ዘሎ ብግልጺ ንኣቶ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ምኹናን ንገዛእ ርእሱ ናብ ኤርትራዊያን ተቓወምቲ ብውሽጠ ውሽጢን ብግሁድን ንምምሕዛው ማዕጾታት ዝረሓዉ ዘለዉ ይመስል። ኣቶ ጌታቸው ረዳ ኣብቲ ናይ ኤርትራዊያን መድያ ዝኾነ ኣሰና ቲቪ ቀሪቡ፡ ብነጻነት ብዛዕባ ዝምድና ዉድቡን ተቓወምቲ ኤርትራን፡ እንታይ ክግበር ይከኣልን ምግላጽ ምኽኣሉ፡ እቲ ነውሪ ዝነበረ ዝምድና ብስመ ‘ንተሓጋገዝ’ ናብ ዕላዊ ዝምድና ይቕየር ምህላዉ ምስክር እዩ። ኣብቲ ቃለ መሕትት፡ ኣቶ ጌታቸው “እቲ ቐንዲ ጀጋኑ ህዝብን መናእሰይን ኤርትራ መጻወቲ ሕልሚ ኢሳይያስ ከይኾኑ ክንሰርሕ ኣለና። ንሳ እንተገይርና ኢሳይያስ ኣብ ዓዲ ሓሎ ወይ ደንደን ይኹን ኣብ ካልእ ኮይኑ ክፍክር ይኽእል፤ ግና ትርጉም ዘለዎ ለውጢ ከምጽእ ኣይኽእልን። ምንም ዘስግእ ነገር የብልናን።” ብምባል ‘ንደጋገፍ እምበር ንኢሳያስ ከነውድቖ ኢና’ ዘስምዕ ዘረባ ተዛሪቡ።

ልክዕ ከምቲ ገለ ኢትዮጵያዊያን ዶ/ር ኣብይ ኣብ ደገፍ ኣቶ ኢሳያስ ምውዳቑ ዝቃወምዎ፡ ንዝምድና ህወሓትን ተቓወምቲ ዉድባት ኤርትራን ዘይድግፍዎ ኤርትራዊያን’ውን ኣለዉ። ደገፍቲ መንግስቲ ኤርትራ ንርዱእ ምኽንያት ነዚ ኪዳን ዝቃወምዎ ኮይኖም፡ ገለ ተቓወምቲ መንግስቲ ኤርትራ’ውን፡ ባዕልና ንባዕልና እንተዘይኮይኑ ራህዋ ኣይክመጽእን’ዩ ኢሎም ዝምጉቱ ኣለዉ። ሓደ ካብዞም ናይዚ ኣተሓሳስባ ዝሓዙ ሰባት እዚ ዝስዕብ ጽሒፉ ኣሎ፡ “ንፍርቂ ሚእቲ ዓመት ዝገዝአና ዝቖንቆነን: ትልኽ እንዳበለ ኣብ ፍልልያትና ዝነብር ዘሎ: መተካእታ ዘየፍረየን: ፈጺሙ ዘራይ ዘየድልዮ: ኣዚዩ ዝመሽመሸ ስርዓት’ዩ ዘሎና’ሞ: ኣብ ክንዲ ናብ ወያነ ምጥራዕ: ኣመት ሓድነትና ብምግባር: ነታ እንኮ መሕብኢቱ ንሓዋሩ ንኽልኣዮ!” ኢሉ።

በቲ ኮይኑ በቲ፡ ፖለቲካ ኢትዮጵያን ኤርትራን ሕጂውን ኣብ ኢድ ህወሓትን ኣቶ ኢሳያስ ኣፈወርቂን ወዲቑ ከምዘሎ ዘብርህ ክስተት ምዃኑ፡ ቀ/ሚ ኣብይ ‘ካብዚ ኣትየዮ ዘለኹ መዋጥር ክወጽእን ንህወሓት ንምድምሳስን ክመውት ክሰርር ኣብ ደገፍካ’የ ዝምርኮስ’ ዝብሎ ዘሎ ይመስል። ደምበ ተቓዉሞ ኤርትራ ብወገኑ፡ ‘ንብዙሕ ዓመታት ዝፈተናዮ ፈተነ ኣይኮነልናን እሞ፡ ንኢሰያስ ከነጥፍኦ ንኽእል ንስኹም የማናይ ኢድኩም ምስ ትህቡና እዩ።” ዝብሉ ይመስሉ። ደገፍቲን ስርዓት ኤርትራ’ውን ቀጻልነት ስልጣና ኣብ ምጥፋእ ህወሓት እዩ ዝምርኮስ ዝብል ብዝመስል ብደገፍቱ ዓቢ ናይ ፕሮፖጋንዳ ወፍሪ ይኸይድ ኣሎ። ዉድብን መንግስቲን ህወሓት፡ ብልዙብን ጥዑምን መልሓስ ምስ መንግስቲ ኤርትራ ዝምድና ንኽፈጥሩ ዝገበርዎ ፈተነ ምስላጥ ምስ ኣበየን፡ ‘መንግስቲ ኣብይን መንግስቲ ኢስያስን ንኸጥፍኡኒ ግምባር ፈጢሮም ኣለዉ’ ኣብ ዝብል ርትዒ ምስበጽሑ ብጋህዲ ኣንጻር መንግስቲ ኢሳያስ ተሪር ዘረባታት ምውርዋር ጀሚሮም ኣለዉ፡ ነዚ ኣንጻር ኢሳያስ ዝገብርዎ ምጽራር ደገፍ ኤርትራዊያን ክእልሹ ከገድዶም ምዃኑ ዝርአ ዘሎ ሓቂ እዩ።

እሞ መን ብመን ተደጊፉ እዩ ዓወቱ ክጭብጥ? እቲ ክርፍስ ገና ኣብ ናይ ቃላት ኣጽዋር ተሓጺሩ እዩ ዘሎ፡ እዚ ኩነታት ናበይ ከምዘምርሕ ድማ ግዜ ዝወስድ ስለዘይኮነ ሓቢርና ኣብዚ ቅሩብ እዋን ውጺኢቱ ክንርእዮ ኢና።