ዝኸበርኩም ተኻታተልቲ መደብና ቅድሚ ናብቲ ቀንዲ ትሕዝቶ ጽሑና ምእታውና መኸምበቲ ማለት እንታይ ማለት ኢዩ ዝብል ሕቶ ክላዓል ስለዝኽእል ንእግረ መንገድና መልሲ ሂብናሉ ክንሓልፍ ።
መኸምበቲ ማለት እቲ ብውሕሉል ፈጠራ ኢድ ብዓላልቲ ኣደታትና ዝዳሎ ዝተፋላለየ ዓይነት ስፈ ከም ሞሶብ፡ ቅርጫት ፡ ጊባቦ ፡ከፈር ፡ ሰፍኢ ፡ ሸተታ ፡ ቀርሐት ፡ ውንጭሕቲ ፡ መኸምብያ ፡ ጥፍሒ፡ ምሸ ፡ መንፊት ፡ ሚሐ ፡ ኩሮ ፡ ላጋ ( ኣልባ ) ጓጉድ (ፋሬና) ወዘተ ወዘተ ዝባሃሉ ያታውያን ኢደ ጥበባዊ ስራሓት ናውቲ ገዛ ኢዩ ። እዚ ዓይነት ንብረት እዚ ተዳልዩ ናይ ምዛዘሚ መልክዕ ምስ ሓዘ ኣብ’ቲ ናይ’ቲ መወዳእታ ገጽ ምስ በጽሐ ንመዛዘሚ ዝግበር መስርሕ መኸምበቲ ወይ መኸምበት ይባሃል ።
መኸምበት ካብ ዝተፋላለየ ዓይነት ቆርበት ዝዳሎ ሮዶ ተባሂሉ ዝፍለጥ ቀጢን ትልታል ቆርበት ወይ እውን ካብ ካልኦት ዓይነት ስራሓት ሰብ ዝኾኑ ከም ሸረኽ ናይ ፕላስቲግ ባህሪ ዘለዎም ቆርበት ወይ ሰንተትክ ስራሕት እወን ይኸውን ። እዚ ዝግበረሉ ምኽንያት እቲ ስፈ ንነዊሕ ከገልልን ዕድመ ክረክብ ካብ ምብትባት ወይ ምሽርሻር ክክላኸለሉ ዝግበር ግሩም ጥበባዊ ምህዞ ኣደታትና ኢዩ ።
ዝኸበርኩም ተኸታተልቲ መደብና ናብቲ ክንብሎ ዝደለና ነጥቢ ክንምለስ ፡ ንስፈ ማረ ክንድዚ ዝኣክል ጥበባዊ መዛዘሚ ክግበረሉ ዝኸኣለ ምኽንያት ጥበባዊ ብቕዓት ኣደታትና ነቲ ስፈ ንነዊሕ ዓመታት ብብቕዓት ከገልግልን ነዊሕ ዕድመ ክህልዎን ዝግበር መድሕን ወይ ኢደበይዛ ናይቲ ስፈ ኢዩ ። ዝህቦ ጠቕሚ ድማ እቲ ስፈ ልዱል ክኽውንን ነዊሕ ግዜ ክህልዎን የኽእሎ ።
በሉ ዝኸበርኩም ተኸታተልቲ መደብና ናብቲ ቀንዲ ነጥብና ንመለስ ። ስርዓት ክባሃል ከሎ ሰርዓት ዘልብሶ ስርዓት ኣለዎ ዘብል ቁመና ክህልዎ ይግባእ ። ሓደ ስርዓት ፡ ስርዓት ክባሃል ከሎ ዝተጠርነፈ ሓጺነመጺን ዝዓጠቐ እኩብ ኣዕናዊ ሓይሊ ስለዘለዎ ጥራይ ኣይኮነን ስርዓት ዝባሃል ።
ስርዓት ፡ ስርዓት ክባሃል ዝኽእል ናይቲ ክግበር ዝጸንሐ ኩሉ ዓይነት ቃልሲ መዛዘሚ ዝኸውን ሕገ መንግስቲ ዝባሃል ንደጋፍን ንተቓዋምን ብማዕረ ዘገልግል ኣብ ውሽጥን ወጻእን ዝርከብ ህዝቢ ዝሓቁፍ ነቲ ህዝቢ ዝደልዮን ዘእንግድ ክፉት ናይ ህዝቢ ስርዓት ንሕቶ ህዝቢ ዝምልስ ብህዝቢ ዝድገፍ ንህዝቢ ውሕስነት ዝህብ ናይቲ ሃገር ዝለዓለ ስልጣን ዘለዎ ቅዋም ዝባሃል ሕጊ መንግስቲ ክህልዎ ይግባእ ።
ሕገ- መንግስተ ወይ ቅዋም ዘረጋገጸ ህዝቢ ቀጻልነቱ ውሑስ ሰላሙ ሕሉው ይኸውን ። ንዘጋጥሙ ፍጻሜታትን ክስተታትን ክሎም በቲ ቅውም መሰረት ስለዝምለሱ ዘኸትልዎ ጉድኣት ኮነ ክሳራ የለን ። ሓድነት ስኒትን ህዝቢ ኣብ ሓደጋ ኣይወድቕን ። ብዝኾነ ይኹን ሓይሊ ናይ ግዳም ኮነ ናይ ውሽጢ ዝፍጠረሉ ምኽንያት የለን ። ምኽንያቱ ድማ ኩሎም ሕቶታትን ቅረታትን ዜጋታት ኣብ እዋኑ ይምለስ ።
ዕግበት ዘይተሰመዖ ወገን ዘይዕግበቱ ናብ ዝምልከቶ ኣካል ሕቶኦም ይቕርቡ ። ቅረታኦም ብዘይ ስክፍታ ይገልጹ ። ብቐጻሊ ዝገብርዎ መስርሕ ቃልሲ ሕቶኦም ይምለስ ። ሕቶኦም ንኽምለስ ናይ ሂይወት ኮነ ንብረት ዝኾነ ይኹን ዓይነት ዋጋ ምኽፋል ኣየድልዮምን ። ምኽንያቱ እቲ ተነቢሩ ዘሎ መኸምበቲ ናይቲ ቃልሲ ውጽኢት ስርዓተ መንግስቲ ወይ ቅዋም ዝተባህለ ዝለዓለ ስልጠን ናይ’ቲ ሃገረ ናይ ኩሉ ኣብቲ ሃገር ዝግበር ንጥፈታት ዝኽምበት ደረት ቅዋም ወይ ድማ ሕገመንግስቲ ይባሃል ።
በዚ መሰረት ኣብ ሃገርና ዘሎ ኩነታት ክንምልከት ከለና ክንዮ ንፕሮፖጋዳዊ ሃልኪ ናይ ሚድያን ሽፈጥን ካብ ምዃን ሓሊፉ ካልእ ትርጉም ዘለዎ ኣይኮነን ። ብዙሓት ኤርትርውያን ነቲ ኩነታት ብዝግባእ ብዘይምዕዛብን ትኹረት ብዘይምሃብን ይትረፍ ነቲ ደቀቕቲ ዝመስል ግን ድማ ኣዝዩ ሓደገኛ ስዉር ኩነታት ስለዘይበጽሕዋ ጥራይ ዘይኮኑስ ኮነ ኢሎም ነቲ እከይ ስራሓት ህግደፍ ክኽውሉን ከመኻንዩን ይራኣዩ ።
ዝገርም ኢዩ ከምቲ “ዘይኩርምትኻ ሕጹ ሓይኸሉ” ዝባሃል ፡ ዝወረደ ይውረድ ሞት ምስ ኢሰያስ ዝብል ብደዉ ዝሞተ ሂይወት ዘይሓለፈት ናብ ሞት ተደንዲሱ ብሕሱም ዓጽረ ሞት ዝሳሓግ ጥሉቕ ጉጀለ ህግደፍ ከምቲ ብግዳሙ ዘሎ ክመስል ዝገብሮ መናውራ ዘይኮነ እቲ ሓቂ ካብ ደቒቕ ናብ ደቒቕ ዝለዋውጥ መምሪሒታት እንዳውረደ ኣንፈቱ ኣጥፊኡ ኣብ ሓድሕድ ምትሕልላውን ምብልላዕን ተጸሚዱ ንሪኢ ኣለና ።
እወ ኣብ ላዕለዎት እሙናት ተለኣኣኽትን ሓለውቲ ማዕጾ ኣደራሽን ተሓዝቲ መፍትሕ ውሻጠን ዝነበሩ ከም ኣኽላባት ዝነብሑ ኮሌነላትን ጀነረላትን ከይተረፈ እቲ ኣብ ልዕሊ ብጾቶምን ካልኦት ንጽሃት ስቪል ሰባትን ክበጽሕ ዝጸንሐ ግፍዒ ናብ ርእሶም ተገልቢጡ ክብሪ ዘይብሉ ሞት ክመቱ ንሪኢ ኣለና ።
ኤርትራን ኤርታራውነትን ንዘለኣለም ክነብሩ ኢዮም ።
ሓርነትና ናይ ግድን ኢዩ !!