ልዑላውነት ኤርትራ ዘይደፍር፡ ህላወ ህዝብታት ድማ ብዘውሕስ መገዲ ጥራይ ኢዩ ዘላቒ ሰላም ዘምጽእ

“ወላ እኳ እዚ ግጭት ካብ ዝጅምር ዓቢ ግደ ይሃልዋ፤ ኤርትራ ኣብዚ ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ዝካየድ ዘሎ ዝርርብ ሰላም ኢትዮጵያ ኣይትሳተፍን ኣላ” ይብል፡ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ብሉምበርግ ዝሰፈረ ጽሑፍ። ካብ’ዚ ሓሳብ ብምብጋስ ድማ፤ እሞ ኤርትራ እዚ ግጭት ካብ ዝጅምር ኣትሒዛ ዓቢ ተራ ትጻወት እንተ ኣላ፤ እዚ ዝካየድ ዘሎ ዝርርብ ሰላም፥ ዘላቂ መፍትሒ ከምጽእ ይኽእልዶ፧ ነዚ ኣብ መንጎ ኢትዮጵያውያን ንኽልተ ዓመታት ዝካየድ ዘሎ ደማዊ ኵናት ንምፍታሕ፡ ኩሉ ጻዕሪታት ኣብ ዝግበረሉ፤ ብመንጽር ተሳትፎን ተራን ኤርትራ ክለዓሉ ዘለዎም ጉዳያት እንታይ ኢዮም፧

ኣብ መንጎ ህወሓት ዝመርሓ ዝነበረ ኢትዮጵያን ኤርትራን፥ ካብ 1998 ክሳብ 2000 ንኽልተ ዓመታት ደማዊ ኵናት ከም እተኻየደን፤ ኣብ መወዳእታ እቲ ኵናት ኣብ ኣልጀሪስ ብእተበጽሐ ስምምዕ ሰላም፡ ናይ ዶብ ውሳነ ከም ዝተዋህቦን ይዝከር። ይኹን እምበር፡ እቲ ህወሓት ዝመርሖ ዝነበረ መንግስቲ ኢህወደግ፡ ነቲ ንኤርትራ ይብጸሓ ኢዩ እተባህለ፤ እንተላይ ከም ጠንቂ ናይቲ ኵናት እትጥቀስ ባድመ ዘጠቕልል ልዑላዊ ግዝኣት ኤርትራ ብሓይሊ ጎቢጡ ከም ዝጸነሐ ይፍለጥ። ብሕልፊ ኣብ ባድመ ህወሓት ሰፈራታት ከም ዘካየደ እውን ብዙሓት ዝዛረብዎ ኢዩ።

ድሕሪ ምምጻእ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣቢ ኣሕመድ ናብ ስልጣን፤ እቶም ኣብ ኣዲስ ኣበባ ዝነበሮም ስልጣን ዝተመንዘዑ ሰበ-ስልጣን ህወሓት፤ እቲ ንነዊሕ ዓመታት ተሓሲሞምዎ ዝነበሩ ውሳነ ኮሚሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን፤ ወላ እኳ መንግስቲ ሃገሮም “ተቐቢለዮ ኢየ” እንተ በለ፡ ሕጉሳት ከም ዘይነበሩን፡ ኣንጻር እቲ ውሳነ ድማ ኣብቲ ኣከራኻሪ ዓድታት ሰልፊታት ከም ዝሰረዑን ገና ካብ ዝኽሪታትና ዘይሃሰሰ ፍጻሜ ኢዩ።

ብድሕሪ’ዚ ኣብ ዝቀጸሉ እዋናት፤ መንግስቲ ኢትዮጵያ፥ ነቲ ኣብ ዶባት ናይ ክልተአን ሃገራት ሰፊሩ ዝጸነሐ ስራዊትን ኣጻዋርን ከንቀሳቅሶ ኣብ ዝፈተነሉ፥ ካብ ሰበ ስልጣን ክልል ትግራይ ተሪር ተጻብኦ ኣጋጥምዎ ብምንባሩ እውን ንዝክር። እዚ ብሰበ-ስልጣን ክልል ትግራይ ዝተወስደ ስጉምታት፤ ምስ እቶም ኣብ ዝሓለፉ ክልተ ዓመታት ዝተኸስቱ ፍጻሜታት  ብምግንዛብ፥ ንዕላማ ህወሓት ንጹር ይገብሮ።

በዚ መንጽር ድማ፤ ተራ ኤርትራ ኣብዚ ዝካየድ ዘሎ ኵናትን ነቲ ኵናት ንምፍታሕ ተጀሚሩ ዘሎ ዝርርብ ሰላምን ምርኣዩ ይከኣል። እዚ ዝካየድ ዘሎ ዝርርብ ሰላም፤ ንዝምድናታት ክልቲአን ሃገራት ክሓላልኽ ዝጸነሐ ባህርያት መራሕቲ ህወሓት ዝኸውን መፍትሒታት ይህልዎ ይኸውንዶ ኢልካ ምሕታት ድማ፡ ንዘላቒ ሰላም ህዝቢታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ካብ ዘሎ ሰናይ ባህጊ ዝምንጩ ጥራይ ኢዩ ዝኸውን። እንሆ ድማ እቲ ዝርርብ ሰላም፡ ካብቲ ተሓስቡሉ ዝነበረ መዓልታት ተናዊሑ ኣሎ። ክሳብ ሕጂ ነዚ ደማዊ ኲናት ንምፍታሕ ተስፋታት ኣሎዶ የለን ዝተፍፈልጠ የለን።

ይኹን እምበር ካብዝተፈላለዩ ሸነኻት ዝነፍሱ ሓበሬታት ብምምዛንን፡ ኣፈኛ ህወሓትን ኣብቲ ዝርርብ ዝሳተፍ ዘሎን ገታቸው ረዳ ኣብ ቱዊተር ዝጻሓፎን ብምዝማድን፡ ኣንፈት ናይቲ ዝርርብ ምትንታን ይከኣል። ካብ ገለ ሸነኻት ኢትዮጵያዊያን ዝናፈስ ሓበሬታ፡ እንተስ ካብ ባህጊ እንተ ናይ ብሓቂ ዝተረጋገጸ ኮይኑ፡ ገለ ኢትዮጵያዊያን፡ እዘን ዝስዕባ ነጥቢታት ይጠቕሱ።

ሀ. ህወሓት፡ ትግራይ መሰጋገሪ መንግስቲ ንምቛም ከም ዝተሰማመዐ

ለ. ህወሓት ዕጥቂ ክፈትሕ ንዝቐረበ ጠለብ ክምልስ ከሎ፡ ኣብ መሳርዕ ህወሓት ዕጥቂ ንምፍታሕ ፍቃደኛታት ዘይኮኑ እውን ስለ ዘለዉ፡ ንምእማኖም ግዜ ከም ዘድልዮም፡ ምሕባሮም ይግለጽ።

መ. ሓይልታት ምክልኻል ትግራይ ዝብል ኣጸዋውዓ ዕጡቃት ህወሓት እውን ካብ ምጥቃም ክቑተብ ከም ዝኾነ ምስማዑን ንሰራዊት ፈደራላዊ መንግስቲ ድማ ከም ዝቅበልን ምግላጹን ክጠቕሱ ከለው፦ ብዛዕባ ጉዳይ ኤርትራ ዝኾነ ነገር ከም ዘይተላዕለ ይገልጹ።

እሞኸ ደኣ፡ እዚ ዝካየድ ዘሎ ዝርርብ ሰላም ቅድሚ ምጅማሩ ኣብ ዝነበራ መዓልታት፡ ምውጻእ ሰራዊት ኤርትራ ካብ ኢትዮጵያ ከም ወሳኒ ሮቛሒ ዘቕርብ ዝነበረ ህወሓት፡ ምውጻእን ዘይምውጻእን ሰራዊት ኤርትራ ካብ ኢትዮጵያ ዘይለዓለሉ ምኽንያት እንታይ ኢዩ? ምናልባት ምውጻእ ሰራዊት ኤርትራ፡ ህወሓት ንሕጋውነት መንግስቲ ኣቢ ኣሕመድ ኣብ ምቕባልን ዘይምቕባልን ከም ዝምርኮስዶ ተገንዚቦም ይዀኑ?

ብኻልእ ሸነኽ፡ ብሶኒ 31 ጥቕምቲ ኣቶ ጌታቸው ረዳ፡ ኣብ ትዊተሩ፡ “ኢሳይያስ ዝመርሖም ወረርቲ ሓይልታት” ብዝብል ዝጅምር መረረታት ኣስፊሩ ነይሩ። ኣብቲ ጽሑፍ ኣቶ ጌታቸው ረዳ፡ እዞም ወረርቲ ዝብሎም ሓይልታት፡ መጥቃዕቶም ከም ዘበርተዑ ኢዩ ዝግለጽ። ብተወሳኺ፡ ማሕበረ-ሰብ ዓለም ካብ ዘረባ ጥራይ ዝኸውን፡ ተግባራዊ ስጉምቲ እውን ክወስድ ይምሕጸን። ክሳብ ሕጂ ብማሕበረ-ሰብ ዓለም ዝተገብረ፡ ዘሕዝንን ዘይኣኻሊ ከም ዝኾነ ይዛረብ።

እዚ ናይ ኣቶ ጌታቸው ጽሑፍ ዘረደኦ ነገር እንተሎ፡ ጉዳይ ሰራዊት ኤርትራ፡ ኣብ ፕሪቶሪያ ክለዓል ዕድል ስለዘይተረኽበ፡ ቀዳማይ፡ ንኤርትራ ኣብ ቃታ መራኸቢ ብዙሓን ንምእታው ዝዓለመ ከም ዝኾነ፡ ካልኣይ ድማ፡ ወከልቲ ህወሓት፡ እቲ ተሰኪሞምዎ ዝኸዱ ጠለባቶም፡ ኣብቲ ዘተ ይንጸጉ ብምህላዎም፡ ንደገፍቶምን ኣባላቶምን መዐገሲ ንምጣር እተማህዘ ከም ዝኾነ የረድእ።

ውድብ ህወሓት፡ ጠለባት መንግስቲ ኢትዮጵያ ክቕበል ኢዩ ዝብል ትጽቢት ናይ ብዙሓት ኣይኮነን። ብኣንጻሩ እውን መንግስቲ ኢትዮጵያ ጠለባት ህወሓት ክቕበል ኢዩ ኢሉ ዝጽበ የለን። ምኽንያቱ፡ ክልተኦም ዘቕርብዎም ጠለባት፡ መሳኹቲ ሕድገት ዘለዎም ስለ ዘይኮኑ።

ብመሰረት እዚ ካብ መወዳእታ ወርሒ ነሓሰ ዘካይድዎ ዘለዎ ኲናት፡ ናብቲ ዘይተርፍ ዘተ መን ልዕልና ሒዙ ይኣቱ ዝብል ማእከል ኩሉ ንጥፈታቶም ምንባሩ ዝትንትኑ ኣለዉ። በዚ ምኽንያት ድማ ብ 24 ነሓሰ እቲ ኲናት ዳግማይ ምስ ተወለዐ፡ ህወሓት ተቐዳዲሙ፡ ንከተማታት ቆቦን ወልድያን ንምሓዝ ተጓዩዩ። ሰራዊት መንግስቲ ኢትዮጵያ እውን ጸረ መጥቃዕቲ ብምግባርን ዓውደ ውግእ ብምስፋሕን፡ ባህጊ ህወሓት ከበርዕንዎ ክኢሎም። ኣብ መወዳእታ ድማ፡ እቲ ዘተ ብልዕልና መንግስቲ ኢትዮጵያ ተኣትዩ። በዚ ምኽንያት ከይኮነ ኣይተርፍን ወከልቲ ህወሓት፡ ጠለባቶም ኣብ ዝንጸግሉ ግዜ፡ ካልእ ውጥን ክህልዎም ናይ ግድን ዝኸውን። ትዊተር ጌታቸው ረዳ ድማ መቕድም ናይቲ ካልእ ውጥን ሕወሓት ኢዩ።

ጌጋ ክኾነለይ እንዳ ተመመንኹ፡ ኣብ ፕሪቶሪያ ተልእኾኡ ዝፈሸሎ ህወሓት፡ መቐጸልታ ናይቲ ክፈጥሮ ዝጸነሐ ትረኻታት (Narratives) ሕጂ እውን፡ ኣቓልቦ መራኸቢ ብዙሓንን ማሕበረ-ሰብ ዓለምን ንምኽሳብ፡ ንምንፍቃል ዝተረፎ እምኒ እንተሎ ክንፍቕል ኢዩ። ጉዳይ ኤርትራ፡ ወሰንን ማእከልን ፖለቲካ ህወሓት ኮይኑ ከምዝጸነሐ፥ ብተደጋጋሚ ተዘርቡሉ ኢዩ። ኣብዚ ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ኣብ ዝካየድ ዘሎ ዝዝርርብ ሰላም፡ ህወሓት፡ ምናልባት ምስ መንግስቲ ኢትዮጵያ ስምምዕ ክግብር እንተ ኾይኑ፡ ንኤርትራ ዝዓለመ ውዲት ምስ ዝህሉ ጥራይ ኢዩ። እዚ ውዲት፡ ንሻዕብያ ካብ ስልጣን ምእላይ ጥራይ እንተ ዝኸውን ኣጸጋሚ ኣይምኾነን። ንሱ ግን ኣይኮነን። ነዚ ዝኸውን መርትዖ ድማ፡ ካብ ኢሊት ተወለድቲ ትግራይ ክርከብ ይከኣል ኢዩ።

ክንዮ ምእላይ ሻዕብያ፡ ብህወሓት ክሳለጡ ዝህቀኑ ክልተ ነገራት ኣለዉ። ሓደ፡ ቛንቛ መሰረት ዝገብረ ብሄራዊ መንግስቲ ምቛም ኢዩ። እቲ ካልኣይ፡ እቲ ቀዳማይ እንተ ፈሺሉ ዝትግበር ኢዩ። ንሱ ድማ፡ ልክዕ ከምቲ ኣብ ኢትዮጵይያ ዝገበርዎ፡ ብሄራዊ ፈደራላዊ ስርዓት ኣብ ኤርትራ ክትከል ምስራሕ ኢዩ። ብፍላይ ነዚ ካልኣይ ዕላማ ብዙሕ ሰሪሖምሉ ኢዮም። እዘን ክልተ ዕላም እንተ ፈሺለን ድማ፡ ብስም ለውጢ፡ ሳተላይት መንግስቲ ኣብ ኤርትራ ክህሉ ይጸዓር። ነዚ ክውን ንምግባር ፡ ብስም “ኢሳይያስ ኢዩ ጸላኢና” ዝተጫጭሓ ጉጁለታት ከም መሳርሒ ምጥቃም።

ከም ኤርትራዊያን፡ ክንግንዘቦን ክነቕልበሉን ዘለና ጉዳይ ኣሎ። ንሱ ድማ፡ ብወገን ኢትዮጵያ ክምጽእ ዝኽእል ተጻብኦታት ከመይ ንብድሆ ዝብል ኢዩ። ምስዚ ጽባሕ ረቡዕ ዝረአ ውጽኢት ዝርርብ ሰላም ዝተሓሓዝ ተጻብኦ ማለት ግን ኣይኮነን። ብሓፈሻ ብሸነክ ኢትዮጵያ ብተደጋጋሚ ክፍተኑ ዝጸነሑ ተጻብኦታት፡ ኣብ ግዜ ሰላም ይኹን ኲናት፡ ብምድንጋጽን ምዝናይን ዓይንና ክንዕመት ኣይግባእን።

ምስ ውጽኢት ናይዚ ጸባሕ ረቡዕ ዝረአ ዝርርብ ሰላም ዝተኣሳሰር ግን፡ ሰላም ክኽወን ዘለኒ ትምኒት ዓቢ ኢዩ። እቲ ሰላም ግን እንተላይ ንሃገርና ኤርትራ ኢየ ዝምነ። ምኽንያቱ፡ ሰላም ዘይብላ ኤርትራ፡ ሱዳን ወይ ኢትዮጵያ ንጎራባብቲ እውን ሰላም ኣይክትህብን ኢያ። ስለዚ፡ ኣብዚ ደቡባ ኣፍሪቃ ኮፍ ኢሎም ሰላም ክገብሩ ዝዛተዩ ዘለዉ ኢትዮጵያዊያን፡ እታ እነተስ ብፍቓዳ እንተስ ዓዲሞም ናብ ግጭቶም ሸሚሞምዋ ዘለው ኤርትራ ዝነጸለ ክኸውን የብሉን። ብዋጋ ልዑላውነት ኤርትራ ውሽጣዊ ጸገሞም ክፈትሑ እውን ኣይንጽበዮሞን።

ምውጻእ ሰራዊት ኤርትራ ካብ ኢትዮጵያ ከም ቀዳማይ ጠለብ፡ ዝምድረሉ ዝነበረ ህወሓት፡ ትረኻ ንምቕያር ካብ ፕሪቶሪያ ዝፍንዎም ፕሮፓጋንዳ ምስትውዓል የድልዮ። ሰራዊት ኤርትራ ካብ ኢትዮጵያ ኣይውጻእ ኣይኮንኩን ዝብል ዘለኹ። ኢትዮጵያዊያን ሰላም ክገብሩ እንተ ተሰማሚዖም፡ ምውጽኡ ኣይተርፎን ኢዩ ንዝብል ኢየ ከስምረሉ ደልየ። ስምምዕ ሰላም ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ፡ ብዋጋ ልዑላውነት ኤርትራ ወይ ድማ ብዋጋ ህላወ ህዝቢታት ኣይኮነን ክብጻሕ ዘለዎ። ልዑላውነት ኤርትራ ዘይደፍር፡ ህላወ ህዝቢታት ድማ ብዘውሕስ መገዲ ጥራይ ኢዩ ዘላቒ ሰላም ዘምጽእ።

ረቡዕ ጸጸቡቑ የስማዓና።

ሓውኹም ጨና ኣዳም።